Әңгіме
28 Қаңтар, 2023

ҚАРЛЫҚ

(Әңгіме)

Асхат ӨМІРБАЕВ

Жанар бүгін орнынан ерте тұрды. Терезеге барып қараса, далада қар жауып тұр екен. «Түс көріп жатқан жоқпын ба?» деп, екі көзін қолымен уқалады. Жоқ, шынымен-ақ жауып тұр. Қуанғаннан айғайлап жіберді.
– Алақай, қар жауды! Қар!
Оның дауысынан қонақ бөлмеде көрпе құрап отырған әжесі селт етті.
– Жанар-ау, сонша айғайлағаның не? Марғұлан оянады ғой,– деді сыбырлап.
– Әже, қараңызшы! Далада қар жауып тұр. Қыс келді!
– Иә, қыс келді! Алғашқы қар жауды.
Осы кезде аяқ тықыры естіліп, жандарына Марғұлан келді.
– Жүр, Марғұлан, далаға шығамыз, – деді Жанар інісіне бұрылып.
Екеуінің киімдерін киіп, сыртқа беттегенін байқаған әжелері:
– Әй, қайда барасыңдар?– деді таңырқап.
– Әже, біз далаға шығып, сырғанақ тебеміз, – деді Жанар.
– Балам-ау, қар әлі жауып жатыр ғой. Жас қарда шана сырғанамайды...
– Онда не істейміз? – деді балалар тосылып.
– Үйде отырып, «Қарлық» деген ойын ойнаңдар,– деді әже.
– Қарлық?! Ол қандай ойын?
– Мен қазір сендерге түсіндіремін,– деді әжелері оларға бұрылып. – Біз бала күнімізде осы ойынды ойнайтынбыз. Қазір ешкім ойнамайды.
– Әже, неге ойнамайды?
– Білмесе, несін ойнайды. Бұрын алғаш қар жауған күні адамдар жақын туыстарына, достарына өлеңмен хат жазып, бір тілегін орындауын сұрайтын.
– Аяз атаға хат жазған сияқты ма?
– Иә. Бірақ, хатын әлгі жақынының қалтасына, сөмкесіне, не кітабының арасына білдірмей салып қояды. Оны «қарлық» дейді.
– Әже, мынау күшті ойын ғой, – деді Марғұлан ойынды қатты ұнатып. – Сонда мен атамның қалтасына хат салып қойсам бола ма?
– Болмағанда. Солай істе. Жанар, сен де атаңа хат жазып, айна, тарақ сұра.
– Маған мәшине керек, – деді Марғұлан өз қалауын білдіріп.
– Сонда қандай тақпақ жазсам болады? Әже, көмектесіңіз. Аяз атаға айтатын тақпақты жазсам бола ма?
– Болады.
Жанар дереу қағаз, қалам әкеліп, тақпақ шығаруға отырды.
«Қалам алдым қолыма,
Атаммен «қарлық» ойнаймын.
Сүңгітіп хатты тонына,
Қызыққа мен тоймаймын», – деп жазды ақ параққа. Сосын дауыстап оқыды.
– Жарайсың, құлыным! Жақсы жазыпсың! – деді әжесі сүйініп.
Марғұлан да ақ параққа көлігін салып үлгерген екен, әкеп көрсетті.
– Жарайсың! – деді әжесі оны да қуантып.
Осы кезде даладан аталары кірді. Екеуі білдірмей барып қалтасына хаттарын сүңгітіп жіберді. Қалтасына қолғабын салғанда аталары іште қағаз барын байқап, таң-тамаша болды.
– Бұл не өзі? – деді алып қарап.
– «Қарлық» қой. Мыналар ойнасын деп үйреттім.
– Солай де. Кәне, көрейік, не тілек жазды екен... маған салық салмақ қой...
– Андағы тақпақты Жанар жазды.
– Сенің салған суретің де әйбәт екен, – деді атасы қасындағы Марғұланға бұрылып. – Жақсы. Тілектерің орындалады, құлындарым. Қайта тірілген осы ескі ойынның құрметіне болса да айтқандарыңды орындаймын.
– Алақай! – деген Жанар мен Марғұлан қуана қол соқты.